11. Yargı Paketi Meclis’te: "Ceza İnfazında 31 Temmuz Miladı" ve Yeni Yasaklar Neler Getiriyor?

Hukuk sistemimizde reform niteliği taşıyan ve kamuoyunda uzun süredir merakla beklenen 11. Yargı Paketi (Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi) nihayet TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Hukuk bürosu olarak süreci yakından takip ediyoruz; zira bu paket, sadece cezaevindeki hükümlüleri değil, trafikteki vatandaştan banka hesabı kullanan herkese kadar geniş bir kitleyi ilgilendiriyor.

Peki, "torba kanun" usulüyle gelen bu paketin satır aralarında neler var? 31 Temmuz 2023 tarihi neden bir milat oldu? "Magandalık" olarak tabir edilen suçlara karşı cezalar nasıl ağırlaşıyor?

Gelin, hukuki jargonu sadeleştirerek paketin getirdiği yenilikleri madde madde inceleyelim.

Paketin en çok konuşulan ve cezaevlerini doğrudan ilgilendiren maddesi şüphesiz infaz düzenlemesi. Ancak burada bir "Genel Af"tan söz etmiyoruz; teknik bir infaz iyileştirmesi söz konusu.

Yapılan düzenleme ile 31 Temmuz 2023 tarihi kritik bir sınır olarak belirlenmiştir. Bu tarihten önce işlenen suçlar (terör ve örgütlü suçlar hariç olmak üzere) bakımından önemli bir lehe düzenleme getiriliyor:

• 3 Yıl Erken Denetim: 31 Temmuz 2023 ve öncesinde işlenen suçlardan dolayı hükümlü olanlar, cezalarının bitmesine 3 yıl kala (mevcutta bu süre daha kısaydı) denetimli serbestliğe ayrılabilecek.
• Açık Cezaevine Geçiş: Yine bu kapsamdakiler, kapalı cezaevinden açık cezaevine 3 yıl daha erken geçebilecek.

Hukuki Yorumum: Bu düzenleme, aslında Covid-19 izniyle dışarıda olan ancak izinlerin bitmesiyle cezaevine dönme riski taşıyan veya halihazırda içeride olup bu haktan yararlanamayanlar arasındaki eşitsizliği gidermeyi amaçlıyor. Yaklaşık 50-55 bin hükümlünün bu düzenlemeden faydalanarak tahliye olması öngörülüyor.

Vatandaşın en büyük şikayeti olan "yapanın yanına kâr kalıyor" algısını yıkmak adına, toplum huzurunu bozan suçlarda cezalar ciddi oranda artırılıyor. Artık bu suçlarda "yatarı yok" diyerek elini kolunu sallayarak çıkmak zorlaşacak.

• Havaya Ateş Açma (Genel Güvenliğin Tehlikeye Sokulması): Düğün, nişan veya asker uğurlaması adı altında meskun mahalde silahla ateş etmenin cezası artırılıyor. Bu suçun cezası, hapis cezası alt sınırı yükseltilerek erteleme kapsamından çıkarılıyor. Özellikle kalabalık ortamlarda işlenmesi "nitelikli hal" sayılarak ceza daha da katlanacak.
• Trafikte Yol Kesme ("Drift" ve Engelleme): Trafik güvenliğini tehlikeye sokmak, sadece para cezasıyla geçiştirilecek bir kabahat olmaktan çıkıyor. Ulaşım araçlarının önünü kesmek, gitmesine engel olmak artık TCK kapsamında doğrudan hürriyeti tahdit ve trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçlarından daha ağır yaptırımlarla karşılanacak.

Dolandırıcılık yöntemlerinin dijitalleşmesi, kanun koyucuyu da bu alanda sert tedbirler almaya itti. 11. Yargı Paketi, siber suçlarla mücadelede bankalara ve operatörlere yeni sorumluluklar yüklüyor.

• Biyometrik Doğrulama Zorunluluğu: Artık banka hesabı açarken veya riskli işlemlerde sadece şifre yetmeyecek. Yüz tanıma, parmak izi veya çipli kimlik kartı ile doğrulama zorunlu hale geliyor.
• Şüpheli Hesaba 48 Saat Bloke: Bankalar, bir işlemin dolandırıcılık veya suç bağlantılı olduğundan şüphelenirse, savcılık kararı beklenmeksizin o hesabı 48 saate kadar askıya alabilecek. Bu süre, paranın yurt dışına kaçırılmasını veya "kripto" varlıklara dönüştürülmesini engellemek için hayati bir süre.
• GSM Hatlarına Sınırlama: Bir kişinin üzerine açılabilecek hat sayısına (BTK tarafından belirlenecek) sınırlama geliyor. Ayrıca yabancı uyrukluların kullandığı hatlarda periyodik kimlik teyidi istenecek; yapılmazsa hat kapatılacak.

Suç örgütlerinin, cezai ehliyeti tam olmadığı için 18 yaş altı çocukları "tetikçi" veya "kurye" olarak kullanma stratejisine karşı kanun sertleşiyor.

Organize suç örgütü yöneticileri, eğer suç işlemek için çocukları kullanmışlarsa, verilecek ceza üst sınırdan ve artırımlı olarak uygulanacak. Yani "çocuğu kullandım, ben az ceza alırım" devri kapanıyor; aksine örgüt liderleri 30 yıla varan hapis cezalarıyla yargılanacak.

Kamuoyunda tartışılan bazı maddelerin, tepkiler veya komisyon çalışmaları neticesinde son metinde yer almadığını (veya revize edildiğini) görüyoruz:

• Etki Ajanlığı: "Casusluk" tanımını genişleten ve sivil toplum tarafından eleştirilen maddenin, daha detaylı incelenmek üzere bu pakette kapsam dışı bırakıldığı veya yumuşatıldığı görülüyor.
• Genel Af: Israrla vurgulamak gerekir ki, bu paket bir genel af yasası değildir. Sadece infaz sürelerinde (belirli tarihe kadar işlenen suçlar için) bir iyileştirmedir.

11. Yargı Paketi, cezaevlerindeki doluluğu yönetmek ile sokaktaki güvenliği sağlamak arasında bir denge arayışıdır. Özellikle 31 Temmuz 2023 öncesi dosyası olan müvekkillerimizin durumlarının yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Öte yandan, dijital bankacılık ve trafikteki yeni suç tanımları, günlük hayatımızdaki hukuki riskleri değiştirmiştir.

Bu düzenlemelerin Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesi an meselesidir. Dosyanızın bu paket kapsamında olup olmadığını öğrenmek için ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.