"Alırken Baktırsaydın" Diyen Satıcıya Aldanmayın! Kilometresi Düşürülmüş veya Pert Araçta Haklarınız ve İade Süreci

İkinci el araç fiyatlarının ev fiyatlarıyla yarıştığı bir dönemdeyiz. Büyük heveslerle aldığınız otomobilin, aslında bir "saatli bomba" olduğunu öğrenmek büyük bir yıkımdır.

Satıcılar genellikle noterde imzayı attıktan sonra "Artık benden çıktı, mal senin" rahatlığı içindedir. Ancak hukukumuzda "Ayıba Karşı Tekeffül" (Satıcının Sorumluluğu) diye bir müessese vardır. İster galeriden alın, ister sahibinden alın; satıcı sattığı malın "ayıplarından" (kusurlarından) sorumludur.

Özellikle Kilometre Düşürme, Ağır Hasar Kaydı (Pert) Gizleme veya Motor Arızası Saklama gibi durumlar "Gizli Ayıp" sayılır ve hukuk size o arabayı iade etme hakkı tanır.

Hukuki yol haritanızı belirleyen ilk soru budur: Aracı kimden aldınız?

• Galeriden / Şirketten Aldıysanız: Siz "Tüketici"siniz. İşleminiz Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a tabidir. Davanız Tüketici Mahkemesi'nde görülür. (Dava açmadan önce Arabuluculuk zorunludur).
• Şahıstan (Memurdan, Doktordan vb.) Aldıysanız: Bu ticari bir iş değildir. İşleminiz Türk Borçlar Kanunu'na tabidir. Davanız Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülür.

Her iki durumda da haklarınız benzerdir ama mahkemeler farklıdır.

Satıcıların en büyük savunması şudur: "Ekspertize soksaydın kardeşim, ben zorla mı sattım?"

Hukuk der ki; Gözle görülebilen ayıplar (kaputtaki çizik, yırtık koltuk) açık ayıptır, alırken itiraz etmediysen kabul etmiş sayılırsın.

ANCAK; Motorun içindeki arıza, şanzıman hatası, düşürülmüş kilometre veya "airbag (hava yastığı) dirençle kandırılmışsa"; bunlar GİZLİ AYIPtır. Siz usta bile olsanız bunları gözle anlayamazsınız. Ekspertiz yaptırmamış olsanız bile, bu ayıpları öğrendiğiniz anda (satıştan 1 yıl sonra bile olsa) satıcıya başvurma hakkınız vardır.

Satıcı; "Valla ben de öyle aldım, ben de kandırılmışım, haberim yoktu" diyerek işin içinden sıyrılamaz. Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre; Satıcı, sattığı maldaki ayıpları bilmese dahi alıcıya karşı sorumludur.

Yani satıcı iyi niyetli olsa bile, sizin zararınızı tazmin etmek veya aracı geri almak zorundadır. O da gidip kendi satın aldığı kişiye dava açabilir, bu sizi ilgilendirmez.

Eğer araçta sadece teknik bir arıza yok, aynı zamanda kilometresiyle oynanmışsa; olay sadece tazminat davası boyutuyla kalmaz.

Bu eylem, Türk Ceza Kanunu madde 158 kapsamında "Nitelikli Dolandırıcılık" suçunu oluşturur. Cezası 3 yıldan 10 yıla kadar hapistir. Satıcıya karşı hem hukuk davası açıp paranızı isteyebilir, hem de Savcılığa suç duyurusunda bulunarak ceza almasını sağlayabilirsiniz. Bu, uzlaşma masasında elinizi çok güçlendiren bir kozdur.

Ayıplı bir araç aldığınızda kanun size 4 seçenek sunar:

1. Sözleşmeden Dönme (İade): Aracı verip, ödediğiniz parayı (faiziyle) geri almak. (Genelde en mantıklısı budur).
2. Bedel İndirimi: Araç sizde kalsın ama "ayıp oranında" (örneğin piyasa değer kaybı kadar) para iadesi yapılsın.
3. Ücretsiz Onarım: Masrafların tamamını satıcı karşılasın.
4. Yenisiyle Değişim: (İkinci elde bu pek mümkün değildir).

Ayıbı öğrendiğiniz an (örneğin servise gittiğiniz gün), derhal satıcıya durumu bildirmelisiniz. Sözlü bildirim ispatlanamaz. Bu yüzden Noter kanalıyla bir İHTARNAME çekmek, davanın ilk adımıdır.

(Not: Bu taslak bilgilendirme amaçlıdır. Noter aracılığıyla gönderilmelidir.)

İHTARNAME

İHTAR EDEN (ALICI): [Adınız Soyadınız] - [Adresiniz] MUHATAP (SATICI): [Satıcının Adı Soyadı] - [Adresi]

KONU: [Tarih] tarihinde satın alınan [Plaka] plakalı araçtaki GİZLİ AYIP (Km Düşürülmesi/Pert Kaydı) nedeniyle sözleşmeden dönme ve bedel iadesi talebidir.

AÇIKLAMALAR: Sayın Muhatap; Sizden [Tarih] tarihinde [Noterlik Adı] Noterliği'nin [Yevmiye No] sayılı işlemi ile [Plaka] plakalı aracı [Satış Bedeli] TL bedelle satın aldım.

Satış öncesinde tarafınızca aracın "orijinal olduğu, kilometresinin gerçek olduğu ve kazasız olduğu" beyan edilmiştir. Ancak [Tarih] tarihinde [Servis/Usta Adı] nezdinde yapılan kontrolde;

1. Aracın kilometresinin aslında 300.000'de olduğu ancak kadranda 120.000'e düşürüldüğü,
2. Aracın hava yastıklarının (Airbag) patlak olduğu ve işlem gördüğü, tespit edilmiştir. Bu durumlar GİZLİ AYIP niteliğindedir ve tarafınızın sorumluluğundadır.

Türk Borçlar Kanunu'nun ilgili maddeleri gereğince; SÖZLEŞMEDEN DÖNME hakkımı kullanıyorum.

TALEP SONUCU: İşbu ihtarın tarafınıza tebliğinden itibaren 3 (Üç) gün içinde; Aracı tarafımdan teslim almanızı ve ödemiş olduğum [Satış Bedeli] TL'nin yasal faiziyle birlikte [IBAN Numaranız] hesabına iade edilmesini; aksi takdirde aleyhinize "Araç Bedel İadesi Davası" açılacağını, ayrıca "Nitelikli Dolandırıcılık" suçundan Savcılığa suç duyurusunda bulunacağımı, tüm yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin tarafınıza yükletileceğini ihtaren bildiririm.

İhtar Eden: [Adı Soyadı - İmza]

Soru 1: Noterde "Aracı halihazır durumuyla gördüm, beğendim, kabul ettim" diye imza attım. Haklarım yandı mı?

Cevap: Hayır, yanmadı. Noter senedindeki o matbu ifade, "gözle görülen" (açık) ayıplar içindir. Gizli ayıpları (motor içi, km düşürme vb.) kapsamaz. Yargıtay bu konuda tüketicinin yanındadır. O imza sizi bağlamaz.

Soru 2: Aracı 1 yıl önce aldım, ayıbı yeni fark ettim. Dava açabilir miyim?

Cevap: Evet. Gizli ayıplarda zamanaşımı süresi, ayıbın öğrenildiği tarihte başlar ancak genel olarak malın tesliminden itibaren 2 yıldır. Eğer satıcı "ağır kusurlu" veya "hileli" ise (km düşürme gibi), zamanaşımı kalkar veya 10 yıla uzar. Hile varsa süre sınırı yoktur.

Soru 3: Ekspertiz firmasına dava açabilir miyim?

Cevap: Evet. Eğer ekspertiz firması "Motor %90 sağlam, kaporta orijinal" raporu verdiyse ama araç pert çıktıysa; Ekspertiz firması da "Hizmet Kusuru" nedeniyle sorumludur. Davayı hem satıcıya hem de ekspertiz firmasına birlikte açabilirsiniz.

Soru 4: Arabayı düşük bedelden gösterdik (Vergi çıkmasın diye). Davada hangi tutarı alırım? Cevap: İşte en büyük hata! Noterde satış bedeli 200.000 TL gösterilip elden 800.000 TL verildiyse; mahkemede ispat sorunu yaşarsınız. Eğer elden verdiğiniz parayı bankadan gönderdiyseniz ve açıklamaya "araç satış bakiyesi" yazdıysanız kurtarırsınız. Ancak ispatlayamazsanız, noterde yazan 200.000 TL'yi alırsınız. Bu yüzden satış bedelini her zaman gerçek değerden gösterin.

Vatandaş "Mahkemeyle kim uğraşacak, lanet olsun" diyerek vazgeçme eğilimindedir. Dolandırıcılar da bu psikolojiye güvenir.

Ancak araç bedelleri artık servet değerindedir. Kilometresi düşürülmüş veya pert bir araca binmek sadece maddi zarar değil, ailenizin can güvenliği için de risktir. Bir ihtarname ve kararlı bir hukuki duruş, çoğu zaman dava açılmasına gerek kalmadan satıcının parayı iade etmesini sağlar. Yeter ki korkmayın, hakkınızı arayın.

Av. Sami IŞILAK Hukuk & Danışmanlık (Bu metin bilgilendirme amaçlıdır, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.)