Borcunuz Olsa Bile Eviniz "Kalenizdir"! Tek Evin Haczedilmezliği (Meskeniyet) ve İptal Davası

Ekonomik dalgalanmalar nedeniyle icra dosyalarının sayısı patlamış durumda. Bir sabah kapınız çalar ve postacı o korkulan "sarı zarfı" (Ödeme Emri veya Kıymet Takdiri Raporu) getirir. Evinize haciz konulmuştur ve satış işlemleri başlamıştır.

O anki panikle "Her şey bitti, evsiz kaldık" diye düşünmeyin. Hukuk sistemimiz; alacaklının hakkını korurken, borçlunun da "barınma hakkını" (yaşam hakkını) korur. İcra ve İflas Kanunu Madde 82/12 açıkça der ki: "Borçlunun, haline münasip evi haczedilemez."

Yani; eğer oturduğunuz ev, ailenizin yaşaması için zorunlu, makul, lüks olmayan bir evse; alacaklı kim olursa olsun (Devlet, Banka, Şahıs) o evi sattıramaz.

DİKKAT: Bu koruma otomatik değildir! Siz talep etmezseniz, eviniz gözünüzün önünde satılır.

İnsanların %90'ı evini bu yüzden kaybediyor. Evinize haciz konulduğunda veya evinize kıymet takdiri (değer biçme) yapılıp size tebliğ edildiğinde; 7 GÜN içinde İcra Hukuk Mahkemesi'ne "Haczedilmezlik Şikayeti" (Meskeniyet İddiası) davası açmak zorundasınız.

• Soru: "8. gün açsam ne olur?"
• Cevap: Geçmiş olsun. Dava süre yönünden reddedilir. Eviniz satılır. Bu süre "hak düşürücü" süredir, hakimin takdir yetkisi yoktur.

Mahkeme süreci başladığında hakim, eve bilirkişi gönderir ve şu soruya cevap arar: "Bu ev, borçlunun sosyal statüsüne ve ailesinin nüfusuna göre 'haline münasip' midir, yoksa lüks müdür?"

• Senaryo A (Mütevazı Ev): 4 kişilik bir ailesiniz, 3+1 standart bir apartman dairesinde oturuyorsunuz. Bilirkişi "Bu ev lüks değildir, borçlunun ihtiyacıdır" derse; HACİZ KALDIRILIR. Eviniz kurtulur.
• Senaryo B (Lüks Ev): Borçlusunuz ama havuzlu villada veya çok değerli bir rezidans dairesinde oturuyorsunuz. Bilirkişi "Bu ev lüks, borçlu daha mütevazı bir evde de yaşayabilir" der.
• • Bu durumda ev SATILIR.
  • ANCAK; Satıştan gelen paranın tamamı alacaklıya gitmez. Mahkeme, borçlunun mütevazı bir ev alabileceği parayı (Örneğin 2 Milyon TL) borçluya ayırır, kalan fazlalığı (Örneğin 8 Milyon TL) alacaklıya verir. Yani yine sokakta kalmazsınız, sadece villadan apartmana geçersiniz.

Burada çok ince bir ayrım var. Evin üzerinde ipotek varsa, meskeniyet iddiasında bulunabilir misiniz?

• Durum 1 (Konut Kredisi / Zorunlu İpotek): Evi alırken bankadan kredi çektiniz ve banka eve ipotek koydu. Borcu ödeyemediniz. Banka evi satıyor.
• • Burada "Bu benim tek evim" DİYEMEZSİNİZ. Çünkü ipoteği kendi rızanızla verdiniz, "Borcu ödemezsem sat" dediniz. Bu ev satılır.
• Durum 2 (Sonradan Konulan Haciz): Evinizde ipotek yok veya borcu bitmiş. Sonradan kredi kartı borcunuz yüzünden eve haciz geldi.
• • İşte burada MESKENİYET İDDİASINDA BULUNABİLİRSİNİZ ve evi kurtarırsınız.

Kanun sadece "tek bir evi" korur. O da sürekli oturduğunuz (ikamet ettiğiniz) evdir.

• Yazlığınız,
• Kiraya verdiğiniz ikinci eviniz,
• Arsanız veya tarlanız, Meskeniyet korumasından yararlanamaz. Bunlar borç için satılabilir.

(Not: Bu dilekçe İcra Hukuk Mahkemesi'ne verilir. 7 günlük süreye dikkat!)

NÖBETÇİ İCRA HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ'NE KONYA (veya Bulunduğunuz İl)

İCRA DOSYA NO: [Örn: Konya 3. İcra Dairesi 2025/1234 E.]

ŞİKAYET EDEN (BORÇLU): [Adınız Soyadı] - [TC Kimlik No] - [Adres] VEKİLİ: Av. Sami IŞILAK - [Adres] DAVALI (ALACAKLI): [Alacaklı Banka veya Şahsın Adı]

KONU: Haczedilmezlik şikayetimizin kabulü ile müvekkile ait tek mesken üzerindeki haczin kaldırılması talebidir (İİK m.82/12).

AÇIKLAMALAR:

1. Davalı alacaklı tarafından yukarıda numarası yazılı icra dosyasından, müvekkilin maliki olduğu ve ailesiyle birlikte ikamet ettiği [Tapu Bilgileri: İl, İlçe, Mahalle, Ada, Parsel] adresindeki taşınmaza haciz konulmuştur.
2. Müvekkilimin bu evden başka hiçbir gayrimenkulü yoktur. Müvekkil, eşi ve 2 çocuğu ile birlikte fiilen bu evde ikamet etmektedir. (Nüfus kayıt örneği ektedir).
3. Söz konusu ev, lüks olmayıp, müvekkilin sosyal durumu ve aile nüfusu dikkate alındığında "haline münasip" en mütevazı ev niteliğindedir.
4. İİK Madde 82/12 gereğince; borçlunun haline münasip evi haczedilemez. Haciz işlemi kanuna aykırıdır.
5. Yasal 7 günlük süresi içinde şikayetimizi sunuyor, haczin kaldırılmasını talep ediyoruz.

HUKUKİ DELİLLER: Tapu kayıtları, Nüfus Kayıtları, Bilirkişi İncelemesi, Keşif, Tanık.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; şikayetimizin KABULÜNE, müvekkilin tek evi olan taşınmaz üzerindeki HACZİN KALDIRILMASINA, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. [Tarih]

Şikayet Eden Vekili Av. Sami IŞILAK (İmza)

Soru 1: Evim satıldıktan sonra dava açabilir miyim?

Cevap: Hayır. Meskeniyet iddiası, ev satılmadan önce (haciz aşamasında veya kıymet takdiri tebliğinde) yapılmalıdır. İhale yapılıp ev satıldıktan sonra "Bu benim tek evimdi" demek fayda etmez.

Soru 2: İki evim var ama ikisinde de ipotek var. Ne olur?

Cevap: Eğer ipotekler "zorunlu ipotek" (konut kredisi) ise her ikisi de satılabilir. Ancak ipotekler başka borçlar için (kefillik vb.) sonradan konulan hacizler ise, en azından birini (oturduğunuzu) kurtarma şansınız olabilir. Durum analizi için avukat şarttır.

Soru 3: Kirada oturuyorum ama bir evim var, onu da kiraya verdim. O ev haczedilir mi?

Cevap: Çok kritik bir soru. Yargıtay diyor ki; "Borçlu kirada otursa bile, sahip olduğu tek evi satıp borcunu öderse açıkta kalabilir. Bu yüzden kiradaki evi de meskeniyet iddiasıyla kurtarabilir." Ancak burada o evin kira geliriyle geçindiğinizi ispatlamanız gerekebilir. Riskli ama mümkündür.

Soru 4: Dava açarsam satış durur mu?

Cevap: Dava açmak satışı otomatik durdurmaz. Mahkemeden "Tedbir Kararı" istemek gerekir. Genellikle mahkemeler %15-20 teminat karşılığında veya teminatsız olarak "Satışın Durdurulması" kararı verir. Bu kararı almazsanız, dava sürerken ev satılabilir!

Soru 5: Bu davayı kazanmak için avukat şart mı?

Cevap: Kanunen şart değil ama teknik olarak şarttır. Çünkü "Haline Münasip" kavramını, bilirkişi raporuna itirazları ve Yargıtay kararlarını bilmeden bu davayı yürütmek, mayın tarlasında yürümek gibidir. 7 günlük süreyi kaçırmak veya yanlış mahkemeye başvurmak telafisi imkansız zararlar doğurur.

Borçlu olmak suç değildir. Ticari hayatın bir riskidir. Alacaklı elbette parasını isteyecektir ama Kanun, alacaklının tahsilat hırsının, borçlunun ve ailesinin sokağa atılmasına neden olmasına izin vermez.

Eğer tek eviniz haciz tehdidi altındaysa, kulaktan dolma bilgilerle değil; İcra Hukuk Mahkemesi'ne yapacağınız süresinde bir şikayetle yuvanızı koruyabilirsiniz. Panik yapmayın, süreyi kaçırmayın.

Av. Sami IŞILAK Hukuk & Danışmanlık (Bu metin bilgilendirme amaçlıdır, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.)