İş Yerinde Size "Git" Demiyorlar Ama Kalmamanız İçin Her Şeyi Yapıyorlar mı? Mobbing ve İstifa Hakkı

Sabahları ayaklarınız geri geri gidiyor. Ofise girdiğinizde üzerinizde tarifsiz bir baskı hissediyorsunuz. Yöneticiniz size selam vermiyor, toplantılara çağrılmıyorsunuz veya kapasitenizin çok altında (fotokopi çekmek gibi) işler veriliyor. Ya da tam tersi, yetişmesi imkansız işler yüklenip sürekli "beceriksizlikle" suçlanıyorsunuz.

Kendinize şunu soruyorsunuz: "Acaba ben mi abartıyorum?"

Muhtemelen hayır. İşverenler, tazminat ödememek için çalışanı doğrudan kovmak yerine, "Kendi isteğiyle gitsin" stratejisini uygularlar. Hukukta buna Mobbing (Psikolojik Taciz) diyoruz. Ve iyi haber şu ki; bu tuzağa düşüp tazminatınızı yakmak zorunda değilsiniz. Mobbing, işçiye "derhal istifa edip tüm haklarını alma" yetkisi verir.

Yargıtay, bir olayın mobbing sayılabilmesi için şu kriterleri arar:

1. Süreklilik: Bir kere ses yükseltilmesi mobbing değildir. Davranışların sistematik olarak, uzun bir süre (en az 3-6 ay) devam etmesi gerekir.
2. Kasıt: Amacın sizi yıldırmak, pasifize etmek veya işten uzaklaştırmak olması gerekir.
3. Kişiye Özel: Herkese bağırıp çağıran agresif bir patron, herkese eşit davrandığı için (!) mobbing yapmış sayılmayabilir. Baskının özellikle size veya belli bir gruba yönelmesi gerekir.

Mobbing davalarının en zor yanı ispattır. Çünkü bu tacizler genellikle odalarda baş başayken veya imalı sözlerle yapılır.

Mahkemede elinizi güçlendirmek için şu delilleri toplayın:

• Mobbing Günlüğü: Her gün maruz kaldığınız davranışı, saati, yeri ve varsa şahitleri ile not alın. (Örn: "12 Aralık, saat 09:30. Müdür Bey toplantıda herkesin içinde projemi aşağıladı.") Yargıtay, tutarlı günlükleri güçlü delil saymaktadır.
• E-postalar ve Mesajlar: Gece yarısı atılan iş mailleri, uygunsuz üsluplu WhatsApp mesajları.
• Psikolog Raporu: Yaşadığınız stresin sağlığınızı bozduğuna dair doktor raporu.
• Tanık: İşten ayrılmış eski çalışma arkadaşlarınız ve aynı iş yerinde halen çalışan çalışanlar en iyi tanıktır.

Evet! İş Kanunu Madde 24/II (Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller) gereği; mobbinge uğrayan işçi, sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir.

Bu ne demek?

• İhbar süresini beklemeden (bugün dilekçeyi verip yarın gitmeyerek) işi bırakabilirsiniz.
• Kendi isteğinizle ayrılmanıza rağmen Kıdem Tazminatınızı kuruşuna kadar alırsınız.
• Ayrıca yaşadığınız manevi çöküntü için Manevi Tazminat (Borçlar Kanunu Md. 417) talep edebilirsiniz.

Normalde istifa eden işsizlik maaşı alamaz. Ancak "Haklı Fesih" (Mobbing) nedeniyle istifa ederseniz ve mahkemede bunu ispatlarsanız; İŞKUR'dan alamadığınız işsizlik maaşlarını da geriye dönük faiziyle talep edebilirsiniz.

En kritik hata buradadır. Baskıya dayanamayıp bir kağıda "Gördüğüm lüzum üzerine istifa ediyorum" yazıp imzalarsanız, geçmiş olsun. Kendi kalenize gol attınız.

Yazmanız gereken şudur: "İş yerinde maruz kaldığım sistematik psikolojik taciz (mobbing) ve baskılar nedeniyle, iş sözleşmemi 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24/II maddesi uyarınca HAKLI NEDENLE feshediyorum."

Bu iki cümle arasındaki fark, binlerce liralık tazminat demektir.

Mobbing, modern iş dünyasının vebasıdır. Sizi istifaya zorlayanlara verilecek en güzel cevap, sessizce gidip tazminatınızı yakmak değil; hukuki süreci başlatıp haklarınızı alarak gitmektir.

Eğer mobbinge uğradığınızı düşünüyorsanız, fevri davranıp istifa dilekçesi vermeden önce mutlaka bir avukata danışın ve stratejinizi (delil toplama sürecini) belirleyin.

Av. Sami IŞILAK Hukuk & Danışmanlık (Bu metin bilgilendirme amaçlıdır, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.)