Yıllarca prim ödediğiniz sigorta şirketi, en zor anınızda "Hasarınız teminat dışı" diyerek sizi yarı yolda mı bıraktı? Kasko poliçelerindeki alkol maddesinin sınırlarını, kredi çekerken yapılan hayat sigortalarının aslında bankayı değil sizi koruması gerektiğini ve mahkemelerden çok daha hızlı sonuç veren **"Sigorta Tahkim Komisyonu"**nu biliyor musunuz? Poliçelerdeki "küçük yazılarla" hakkınızın yenmesine izin vermeyin. Sigorta şirketlerine karşı hukuki haklarınızı bu yazıda derledim.
Sigortacılığın o meşhur metaforunu bilirsiniz: "Sigorta, güneşli havada size şemsiye satar, yağmur başladığında o şemsiyeyi geri ister."
Kasko, Trafik Sigortası, Konut veya Hayat Sigortası... Yıllarca primlerinizi günü gününe ödersiniz. Ancak başınıza bir kaza, yangın veya sağlık sorunu geldiğinde, sigorta şirketi size bir "Red Yazısı" gönderir. Gerekçe genellikle standarttır: "Poliçe genel şartları gereği, hasarınız teminat kapsamı dışındadır."
Peki, devasa sermayeli sigorta şirketlerinin bu kararı "kanun" mudur? Kesinlikle hayır. Çoğu red kararı, hukuki dayanaktan yoksundur ve iyi bir itirazla bozulabilir.
Sigorta şirketlerinin en büyük savunması şudur: "Siz poliçeyi imzalarken bu şartları kabul ettiniz."
Ancak Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Sigorta Genel Şartları, sigortalıyı koruyan emredici hükümler içerir. Eğer poliçedeki o "muafiyet" veya "istisna" maddesi size açıkça, anlayacağınız dilde anlatılmadıysa ve dikkat çekici şekilde yazılmadıysa, o madde geçersizdir.
Örneğin; kasko poliçenizin en altına, karınca duası gibi "Anahtar kaybı teminat dışıdır" yazılmışsa ve bu size özel olarak belirtilmediyse, sigorta şirketi "Anahtar üzerindeyken araba çalındı, ödemem" diyemez. Buna "Aydınlatma Yükümlülüğü İhlali" denir.
Trafik kazalarında en çok yaşanan tartışma budur. Sürücüde az miktar alkol çıktı diye sigorta şirketi hasarı ödemeyi reddeder.
Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre (Münhasıran Alkol Etkisi); sadece sürücünün alkollü olması, hasarın reddedilmesi için yeterli değildir. Kazanın "münhasıran" (sadece) alkolün etkisiyle meydana geldiğinin ispatlanması gerekir.
Örneğin; alkollü bir sürücü kırmızı ışıkta beklerken arkadan başka bir araç çarparsa, alkol kazanın nedeni değildir. Sigorta şirketi, "Alkol vardı" diyip işin içinden sıyrılamaz, o hasarı ödemek zorundadır.
Babanız veya eşiniz bankadan kredi çekti, hayat sigortası yapıldı ve ne yazık ki vefat etti. Banka hemen mirasçıları arayıp "Kalan kredi borcunu ödeyin" der. Oysa o borcu sigorta ödemelidir!
Sigorta şirketi genelde şunu der: "Merhumun kalp rahatsızlığı varmış, bunu bize kredi çekerken söylemedi, gizledi. O yüzden ödemiyoruz."
Burada "Beyan Yükümlülüğü" devreye girer. Eğer banka memuru, kredi verirken merhuma detaylı bir sağlık formu doldurtmadıysa, soruları üstünkörü geçiştirdiyse; sigorta şirketi "hastalık gizlendi" savunması yapamaz. Krediyi sigorta kapatmak, fazlasını da mirasçılara ödemek zorunda kalır.
Vatandaşların çoğu, sigorta şirketiyle davalık olursam süreç 3-4 yıl sürer diye korkar. Oysa sigorta hukukunda "Sigorta Tahkim Komisyonu" diye muazzam bir mekanizma vardır.
Tahkim Komisyonu, mahkeme değildir ama kararları mahkeme hükmündedir. En güzel yanı ise hızıdır. Dosyalar genellikle 4 ile 6 ay gibi rekor bir sürede sonuçlanır. Değer kaybı, hasar tazminatı veya hayat sigortası alacakları için Tahkim'e başvurmak, paranıza kavuşmanın en kestirme yoludur.
"Kazayı 5 gün içinde bildirmediniz, hakkınız yandı." Bu da sıkça kullanılan bir korkutma taktiğidir. TTK'ya göre, bildirim süresinin kaçırılması, tek başına tazminatın reddini gerektirmez. Sadece, geç bildirim yüzünden hasar miktarı artmışsa (örneğin yangın devam ettiyse), o artan kısım kesilebilir. Tazminatın tamamı reddedilemez.
Eviniz, arabanız veya hayatınız için yaptırdığınız sigorta, "zor gün dostu" olmalıdır. Eğer sigorta şirketi zor gününüzde sırtını dönüyorsa, poliçedeki haklarınızı masaya koyma vakti gelmiştir.
Elinize ulaşan o "Reddedilmiştir" yazısı bir hüküm değil, sadece şirketin iddiasıdır. Bir avukatla dosyanızı inceletmeden, "Demek ki hakkım yokmuş" diyerek vazgeçmeyin.
Av. Sami IŞILAK Hukuk & Danışmanlık (Bu metin bilgilendirme amaçlıdır, hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.)